Sinds enige tijd weet ik van Simon Hartog van Hasselt. En ook al weet ik heel weinig over Simon Hartog van Hasselt, weet ik genoeg om hem niet meer te vergeten. Simon Hartog van Hasselt woonde in de wijk, waar ik sinds 1995 woon. Sterker nog, Simon Hartog van Hasselt woonde niet alleen in de straat waar ik tien jaar woonde, hij woonde zelfs in de woning schuin onder de woning waar ik tien jaar woonde. Hij woonde er niet alleen, hij werd er vermoord.
Sinds langere tijd houdt ik mij bezig met de levens van mensen die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord, of juist ternauwernood konden overleven. Vorig jaar schreef ik al over Johannes Swint, een communist en verzetsman die oud en nieuw 1942-1943 vermoord werd. Over hem en de 5 andere mannen die die nacht met hem vermoord werden wil ik later eens schrijven. Maar 1 van die mannen die vermoord werden die nacht is Leo Bohemen. Hij werd vermoord in zijn woning, aan het Floresplein. En als ik tegenwoordig over het Floresplein fiets, zijn mijn gedachten ook wel eens bij Leo Bohemen. En aangezien ik nog altijd in mijn buurt woon, fiets ik best vaak over het Floresplein en denk ik dus ook geregeld aan Leo Bohemen.
De nabijheid tot de plek waar mensen in de oorlog werden vermoord heeft volgens mij de afstand tot de gruwelijke gebeurtenissen uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog ook verkleind. De geschiedenissen van Anne Frank, Hannie Schaft en Anton de Kom ken ik natuurlijk al heel lang, en die maken ook indruk op me, maar er is voor mij geen relatie met de plek waar ik woon, geboren en getogen ben en waar mijn dagelijkse leven zich afspeelt. Waar mijn kinderen opgroeien. Bij Casper Naber, en sinds enige jaren bij Johannes Swint is dat al veel dichterbij. Maar door het verhaal van Leo Bohemen kwam de oorlog in mijn directe leefomgeving en leefwereld binnen.
Door dat ik online informatie ging zoeken over Leo Bohemen kwam ik op de site joodsmonument.nl ook op een kaart terecht waarop de namen van vermoordde mensen ook gekoppeld worden aan het adres waar ze woonden. Zo kwam ik er achter dat in de straat waar ik als student in 1995 kwam wonen een vijftal joodse mensen hadden gewoond, schuin tegenover mijn voormalige studentenhuis: Celebesstraat 37-A. Martha Swartberg-Asser, Louis Swartberg, Maria Sara Swartberg-Gosler en de driejarige Margaretha Beatrice Swartberg en de éénjarige Judith Josephine Swartberg werden in 1942 en 1943 in Sobibor en Auschwitz vermoord.
Zo kwam ik ook bij Simon Hartog van Hasselt. Simon Hartog van Hasselt werd op 2 februari 1879 geboren in Appingedam, als zoon van koopman Philippus van Hasselt en Rebekka ter Berg. Op basis van de informatie die ik online kan vinden blijkt dat hij in 1909 in Groningen trouwde met de slagersdochter Rebecka Benninga geboren te Eenrum. Op dat moment staat hij te boek als ‘stoker’. In oktober 1936 wordt Simon Hartog weduwnaar als Rebecka komt te overlijden. Als Simon Hartog in het volgende jaar trouwt met de 36 jarige Gesina Danhof hertrouwt, staat hij inmiddels als koopman te boek. Op basis van wat online te vinden blijkt dat Gesina Danhof van niet Joodse-afkomst was en doordat er daarmee volgens de Neurenberger rassenwetten sprake was van een zogenaamd gemengd huwelijk, betekende dat voor Simon Hartog van Hasselt – overigens net als voor Leo Bohemen, die ook een gemengd huwelijk had – er relatief meer bescherming was tegen de vervolging dan voor joden waar dat niet voor gold.
Hoe lang hij al aan de Timorstraat 24 woonde weet ik niet, en ook niet wat hij deed – hij leek toen zonder beroep te zijn – maar op basis van de systeemkaarten van het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen komt het gruwelijke detail dat me nu al een tijd bezighoudt naar voren: Hij wordt op 27 september 1944 vermoord in zijn eigen woning, door ene ‘van Bruggen’. Waarom hij vermoord werd, onder welke omstandigheden, en wie ‘van Bruggen’ was en waarom hij Simon Hartog vermoordde, daar kan ik niks over vinden.
Waar ik al vaker even denk aan Leo Bohemen, als ik langs zijn huis fiets, denk ik tegenwoordig nog veel vaker aan Simon Hartog van Hasselt. Niet alleen woonde ik 10 jaar lang schuinboven de woning waar hij vermoord werd, ik woon met mijn vrouw en kinderen een straat verderop, en ik kom misschien wel dagelijks langs de woning van Simon Hartog van Hasselt. Vanavond om acht uur denk ik aan Johannes, Leo, Anne, Hannie, Anton, Martha, Louis, Maria, Margaretha, Judith en ik denk aan
Simon Hartog van Hasselt 2 februari 1879 – 27 september 1944
Benni Leemhuis 
Ik vergiste me bij het schrijven van dit blog. Johannes Swint was communist, niet socialist. Dat wist ik wel maar in de gauwigheid bij het schrijven van dit blog over het hoofd gezien.
Ik heb de fout inmiddels hersteld.