PvdA-voorzitter Hans Spekman stelde vorig jaar november in een interview met het AD dat nivelleren een feest is. Een opmerking waar ik niet zoveel van snapte. Het is een teken van beschaving als in een land de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Het levert een evenwichtige samenleving op met bestaanszekerheid en toekomstperspectief voor iedereen. Maar om het nu meteen een feest te noemen is wel het andere uiterste. Het doel leek voor Spekman nivelleren, terwijl het doel een rechtvaardige en solidaire samenleving moet zijn. Nivelleren is hooguit een middel om dat doel te bereiken.
Maar als de PvdA-voorman nivelleren blijkbaar zo hoog in het vaandel heeft, dan zou je denken dat het een middel is, dat de PvdA in den lande ook graag zou willen gebruiken om dat doel te bereiken. Hoe pakt de praktische uitwerking uit van de door de PvdA zo gewenste solidariteit in een gemeente als Groningen? Een voorbeeld.
Kwijtschelding afvalstoffenheffing
Gemeenten hebben en krijgen steeds meer taken op het gebied van de ondersteuning van minima, terwijl het door wet- en regelgeving voor gemeenten steeds moeilijker wordt om iets extra’s te doen voor die groep mensen die het het moeilijkst hebben. Zowat de enige manier om aan inkomenspolitiek te kunnen doen is bij de bepaling van de tarieven voor de afvalstoffenheffing. Gemeenten kunnen de tarieven voor het ophalen en verwerken van het afval zelf bepalen en besluiten hoe de lasten verdeeld worden onder de inwoners.
In Groningen bestaat er mede dankzij GroenLinks de mogelijkheid om de afvalstoffenheffing volledig kwijtgescholden te krijgen voor huishoudens die al 5 jaar rond moeten komen van een minimuminkomen. Tot die tijd hebben ze overigens ook recht op gedeeltelijke kwijtschelding, maar voor mensen met een heel laag inkomen is 100 tot 200 euro per jaar nog altijd een groot bedrag.
Om die reden pleit GroenLinks in de gemeenteraad al lang voor een verruiming van kwijtschelding. Vorig jaar, toen bleek dat de reserve afvalstoffenheffing jaar na jaar voller werd en een verlaging van de tarieven voor de hand lag, stelden we voor om de tarieven iets minder te verlagen dan het college van B&W wilde, en met de ruimte die dat opleverde mensen met een laag inkomen al na 3 jaar minimuminkomen recht te geven op volledige kwijtschelding. Toen stemde de PvdA, maar ook de SP tegen.
Wat kost solidariteit?
Gisteravond besprak de gemeenteraad de begroting voor 2014. GroenLinks deed daar allerlei voorstellen om de gevolgen van de noodzakelijke bezuinigingen eerlijker te verdelen en vooral meer dan de coalitie van VVD, CDA, D66, PvdA en SP te blijven investeren in banen en jongeren (zie hier en hier voor onze inbreng).
Het verbaasde ons niet dat in het begrotingsvoorstel van het college waarin VVD, CDA en D66 zitten geen verruiming van de kwijtschelding zat. Wel verhoogden ze de OZB en verlaagden ze de afvalstoffenheffing voor iedereen flink, met zo’n 20 euro per huishouden.
Maar we hadden in de tussentijd meer informatie ontvangen over de mogelijkheden en kosten van een verdere verruiming van de kwijtschelding. De cijfers: terugbrengen van de termijn van 5 naar bijvoorbeeld 3 jaar betekent €300.000,- minder inkomsten, maar 2500 huishoudens met een krappe portemonnee ontvangen voor dat bedrag 2 jaar eerder kwijtschelding van een bedrag tussen de 100 en 200 euro per jaar, afhankelijk van de grootte van het huishouden. Ons voorstel was om de €300.000,- te betalen door de verlaging van het tarief iets te verminderen, zodat nu niet de reserves werden opgemaakt en de kwijtschelding op lange termijn houdbaar zou blijven. En voor welk bedrag vraagt u zich vast af? Slechts €3,75 per jaar per huishouding.
Ik weet niet of nivelleren een feest is, maar ik weet wel dat het er op aan komt of in de praktijk alles geprobeerd wordt om de levensomstandigheden een beetje beter te maken voor mensen die moeten rondkomen van het minimum. Het lijkt mij geen ongekend offer om daarvoor drie euro en vijfenzeventig cent per huishouden te vragen om dat doel te bereiken. Zo niet de fracties van de PvdA en de SP, die ook gisteren weer tegen ons voorstel stemden, zonder echt steekhoudende argumenten. Het is jammer dat partijen die solidariteit hoog in het vaandel hebben niet de mogelijkheid aangrepen om iets concreets te doen voor 2500 huishoudens die dat het best kunnen gebruiken. Misschien bang voor de boze reactie in hun coalitie van de rechtse partijen VVD, CDA en D66? Wie zal het zeggen.
Geen uitnodigingen
En wat gebeurde er met de opmerking van Spekman dat nivelleren een feestje is? Inderdaad, binnen korte tijd werden de voorstellen voor een inkomensafhankelijke zorgpremie – want daar ging het over – weer teruggetrokken omdat… de VVD het toch niet wilde. Nivelleren is blijkbaar een feestje waar geen uitnodigingen voor worden verstuurd.